Thần khúc dược liệu là một vị thuốc đặc biệt bởi việc phối hợp vị thuốc khác và cho lên men. Công dụng của Thần khúc trong việc cải thiện chức năng tiêu hóa đã được nhiều tài liệu cổ ghi chép lại.
Tìm hiểu về Thần khúc dược liệu
- Thần khúc còn có tên gọi khác là Lục thần khúc, Tiêu thần khúc, Lục đình khúc, Kiến thần khúc.
- Tên khoa học: Massa Fermentata Medicinalis
Thần khúc là gì, đặc điểm nhận biết
Thần khúc dược liệu được ghi đầu tiên trong sách ” Dược tính bản thảo” là một hỗn hợp của bột mì (hoặc bột gạo) với nhiều vị thuốc cho lên men chế thành.
Các vị thuốc Thần khúc phối hợp nhau bằng cách trộn lẫn bột mỳ hoặc bột gạo để gây mốc rồi đóng bánh phơi khô. Số vị dược liệu có thể dao động từ 4-5 vị lên đến 50 vị, trong đó phần lớn là những vị có tinh dầu như Thanh hao, Hương nhu, Hương phụ, Sơn tra, Thương nhĩ tử, Thiên niên kiện, Quế, Hậu phác, Trần bì, Bán hạ chế, Bạc hà, Sa nhân, Tô diệp, Kinh giới, Địa liền, Mạch nha,…
Thành phần hóa học
Trong Thần khúc dược liệu chứa thành phần hóa học từ các vị thuốc phối hợp, chủ yếu là các chất men (yeast), amylase, vitamin B, protid, lipid, tinh dầu, glucosid, men lipase.
Tác dụng của Thần khúc
Tính – vị, quy kinh
Thần khúc dược liệu vị ngọt cay, tính ôn, quy kinh Tỳ Vị.
Theo ghi chép trong các sách cổ:
- Sách Trân châu nang: Dược liệu có vị cay.
- Sách Thang dịch bản thảo: Thần khúc khí ấm, vị ngọt. Nhập túc dương minh kinh.
- Sách Bản thảo cương mục: Dược liệu có vị ngọt, cay ấm, không độc.
- Sách Lôi công bào chế dược tính giải: Quy kinh Tỳ, vị.
- Sách Bản thảo kinh giải: Nhập túc quyết âm can kinh, túc dương minh vị kinh.
Tác dụng theo Y học cổ truyền
Thần khúc có tác dụng tiêu thực hòa vị. Chủ trị các chứng ăn không tiêu, nôn, ỉa lỏng, lợi sữa, cảm mạo bốn mùa.
- Trích Sách Dược tính bản thảo: ” Thần khúc hóa ngũ cốc, túc thực, trưng kết tích trệ, kiện tỳ noãn vị”.
- Trích Sách Thang dịch bản thảo: “Liệu phủ tạng trung phong khí, điều trung tán kết hạ khí, khai vị tiêu túc thực. Chủ hoắc loạn, tâm cách khí, đàm nghịch trừ phiền, phá trưng kết, bổ hư, khử lãnh khí, trừ tắt ở trường vị. Có thể trị thai động, lưng đau, ra máu không cầm”.
- Sách Bản thảo kinh sơ: “Cổ nhân dùng Khúc, tức là Khúc dùng chế rượu, khí vị ôn, tính chuyên tiêu đạo, hành khí trệ tại Tỳ vị, tán phong lãnh ở tạng phủ. Người đời sau chuyên chế Thần khúc làm thuốc, lực mạnh gấp bội tửu khúc”.
- Sách Bản kinh phùng nguyên: “Thần khúc dược liệu tác dụng chuyên về tiêu hóa cốc mạnh tửu tích, loại cũ tốt. Có tích thuốc tiêu hóa, không tích mà uống lâu, thuốc sẽ tiêu hao nguyên khí”.
Tác dụng theo Y học hiện đại
Hiện nay vẫn chưa có nhiều nghiên cứu hiện đại về Thần khúc dược liệu. Một số thí nghiệm đã chỉ ra tác dụng của vị thuốc này giúp kích thích tiết dịch tiêu hóa, từ đó sử dụng trong thuốc hỗ trợ tiêu hóa.
Cách dùng, liều lượng
Người bệnh có thể dùng từ 10 đến 20g dược liệu dưới dạng thuốc bột hoặc có thể phối hợp vào các thang thuốc như 1 vị thuốc.
Các bài thuốc trị bệnh với Thần khúc
Bài thuốc 1: Chữa các loại uất, bụng ngực đầy nuốt chua, nôn ăn uống không tiêu
Chuẩn bị
- Thương truật 12g
- Hương phụ 12g
- Xuyên khung 12g
- Thần khúc 12g
- Chi tử (sao) 12g
Cách làm
- Tán bột các vị dược liệu hoặc sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang
Công dụng
- Hành khí giải uất.
Bài thuốc 2: Chữa thực tích, đình trệ, ngực bụng, ăn không tiêu ợ chua
Chuẩn bị
- Sơn tra 240g
- Thần khúc 80g
- La bặc tử 40g
- Bán hạ 120g
- Trần bì 120g
- Phục linh 120g
- Liên kiều 40g
Cách làm
- Tán bột làm viên hoàn.
- Ngày dùng 20-30g viên hoàn dược liệu hoặc sắc uống liều vừa đủ.
Công dụng
- Thực tích, hòa vị, thanh nhiệt, lợi thấp
Bài thuốc 3: Trị rối loạn tiêu hóa, bụng đầy ăn kém
Chuẩn bị: 14g các vị dược liệu mỗi loại
- Thần khúc
- Thương truật
- Trần bì
- Hậu phác
- Mạch nha
Cách làm
- Tán bột mịn các vị dược liệu, chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày.
Bài thuốc 4: Trị tiêu chảy do tỳ hư (tiêu chảy kéo dài)
Chuẩn bị
- Thần khúc 10g
- Bạch truật 12g
- Mạch nha 12g
- Chỉ thực 6g
Cách làm
- Sắc lấy nước uống mỗi ngày 1 thang.
Lưu ý khi sử dụng vị thuốc Thần khúc
- Lưu ý: Không nên sử dụng các bài thuốc dùng Thần khúc dược liệu với người Tỳ âm hư vị, hỏa thịnh, phụ nữ có thai
- Thuốc thường hay dùng cùng với Mạch nha, Sơn tra gọi là ” Tiêu tam tiên”
Những thông tin trên về đặc điểm và công dụng của Thần khúc với tính chất tham khảo. Người bệnh nên hỏi thêm ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng dược liệu này để đảm bảo hiệu quả điều trị
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH BÁCH THẢO DƯỢC
Địa chỉ nhà máy: Lô Q-6, Khu Công Nghiệp Tràng Duệ, Thuộc Khu Kinh Tế Đình Vũ – Cát Hải, Xã An Hoà, Huyện An Dương , TP.Hải Phòng, Việt Nam.
Văn phòng đại diện: LK16-12 Khu đô thị mới An Hưng, P.La Khê, Q.Hà Đông, TP.Hà Nội.
Hotline: 0858 387 350 – 0977 998 733.
Kết nối với chúng tôi tại đây:
Fanpage: Nhà máy GMP Bách Thảo Dược
Website: Bachthaoduocgmp.vn
Youtube: Nhà máy sản xuất Bách Thảo Dược GMP
