Mã đề là cây thuốc quen thuộc, phổ biến ở nước ta. Tác dụng của cây Mã đề nổi trội nhất là hỗ trợ các chứng tiểu rắt, tiểu buốt, bí tiểu. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về cây thuốc này.
Tìm hiểu về cây Mã đề
Trước khi tìm hiểu về tác dụng của cây Mã đề, hãy cùng Bách Thảo Dược tìm hiểu về đặc điểm nhận biết của cây thuốc.
Mã đề là gì, đặc điểm nhận biết như thế nào?
- Tên khoa học: Plantago major
- Họ thực vật: Họ Mã đề – Plantaginaceae
- Tên gọi khác: Xa tiền.
Mã đề thuộc nhóm cây cỏ không có thân, sống nhiều năm. Lá Mã đề hình thìa, có cuống dài, mọc từ gốc, nguyên hoặc có răng cưa, 3 gân lá hình cung. Cây Mã đề có hoa nhỏ, mọc thành bông dài ở kẽ lá. Quả hình hộp, có nhiều hạt. Hạt màu nâu, bóng.
Bộ phận dùng
- Toàn cây (Herba Plantaginis) – Xa tiền thảo.
- Lá (Folium Plantaginis)
- Hạt (Semen Plantaginis) – Xa tiền tử.
Phân bố
Cây Mã đề mọc hoang ở nhiều nơi trên khắp nước ta.
Để đảm bảo nhu cầu dùng làm thuốc, nhiều vùng đã trồng tập trung cây Mã đề. Khi trồng loài cây này, lưu ý chọn hạt giống mầm đen ở những cây to khỏe. Người ta thường trồng Mã đề vào mùa xuân và mùa thu, nhưng tốt nhất là vào mùa thu. Mã đề ưa đất tốt, ẩm vừa phải, tơi xốp.
Thu hái và chế biến Dược liệu Mã đề
Tùy theo bộ phận dùng mà có những cách thu hái và chế biến khác nhau.
Vào tháng 7-8 khi quả chín, ta thu hái toàn cây Mã đề, sau đó đem về phơi hay sấy khô, loại bỏ tạp chất. Muốn lấy hạt thì đập và giũ lấy hạt, rây hạt qua rây và đem phơi khô. Không phải chế biến gì đặc biệt. Khi dùng lá Mã đề, có thể thu hái gần như quanh năm, có thể dùng tươi hoặc khô.
Cách dùng, liều lượng
Ngày dùng 10-20g lá hoặc 6-12 hạt dưới dạng thuốc sắc.
Đối với lá tươi, có thể sử dụng trị mụn nhọt bằng giã nát lá rồi đắp lên mụn hoặc toàn cây nấu thành cao đặc chữa bỏng.
Tác dụng của cây Mã đề
- Tác dụng của cây Mã đề theo Y học cổ truyền
Lá Mã đề vị ngọt, tính hàn. Chính vì đặc điểm này, tác dụng của lá Mã đề là thanh nhiệt trừ đờm, lợi niệu thông lâm, chỉ huyết, dùng chữa phù thũng, viêm bàng quang, bí tiểu tiện, ho lâu ngày, viêm thận, đau mắt đỏ. Ngoài ra, Mã đề còn dùng ngoài trị mụn nhọt.
Trong Sách cổ có nói: Phàm những người đi tiểu quá nhiều, đại tiện táo, không thấp nhiệt, thận hư, nội thương dương khí hạ giáng thì không nên dùng. Đây cùng chính là lưu ý khi sử dụng Mã đề.
- Tác dụng của cây Mã đề theo Y học hiện đại
- Tác dụng lợi niệu:
Uống nước sắc Mã đề, lượng nước tiểu tăng, trong nước tiểu có ure, acid uric và muối đều tăng (thí nghiệm trên thỏ, chó và người).
- Tác dụng chữa ho
Nước sắc Mã đề có tác dụng trừ đờm, tác dụng này kéo dài khoảng 6-7h, mạnh nhất sau khi uống 3-6 giờ. kết quả chữa ho, trừ đờm trên lâm sàng phù hợp với kết quả trong phòng thí nghiệm. Tác dụng chữa ho này không trở ngại trên tiêu hóa và cũng không có tác dụng phá huyết.
Vậy nên tác dụng chữa ho của cây Mã đề không giống như những thuốc chữa ho chứa saponozit, nhưng tác dụng chữa ho đều giống nhau.
Trong cây Mã đề có chất Platagin, có tác dụng hưng phấn thần kinh bài tiết, làm tăng sự bài tiết niêm dịch của phế quản và cũng của ống tiêu hóa, tác dụng trên trung khu hô hấp làm cho hơi thở sâu và từ từ.
- Tác dụng kháng sinh
Nước sắc Mã đề (toàn cây 1ml = 1g Mã đề) có tác dụng ức chế đối với một số vi trùng gây bệnh ngoài da (theo Trung Hoa bì phu tạp chí, 1957- 4: 286-292).
Ngoài ra, trên lâm sàng, Mã đề còn được ứng dụng để chữa bệnh cao huyết áp, chữa lỵ cấp tính và mãn tính.
Các bài thuốc trị bệnh với Cây Mã đề
Một số bài thuốc sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng của cây Mã đề.
Bài thuốc chữa sỏi bàng quang, đi tiểu buốt, tiểu khó, nước tiểu buốt đục như nước vo gạo, nhiều khi đi tiểu ra máu.
Lá mã đề 15g, Ý dĩ 20g, Cát căn 15g, Giá đậu xanh (để tươi) 50g, Rễ cỏ tranh 20g, Lá tre 15g, Tỳ giải 15g. Sắc uống ngày một thang.
Bài thuốc trị bí tiểu tiện, tiểu tiện không được, đau tức bàng quang hoặc tiểu buốt, tiểu gắt, tiểu ra máu
Chua me đất 1 nắm tươi, Mã đề 1 nắm tươi. Tất cả giã nhuyễn với 1 ít muối, rồi vắt nước cốt uống, ngày uống 3-4 lần.
Bài thuốc chữa sỏi thận, đau quặn ngang thắt lưng, đi tiểu buốt, rắt
Hạt mã đề 20g, Kim tiền thảo 20g, Lá mơ 100g, Râu ngô 20g, Lá cối xay 20g, Rễ cỏ tranh 20g. Tất cả thái ngắn phơi khô sao vàng hạ thổ cho vào ấm đất sắc ngày 1 thang, uống 6 thang.
Chữa bạch đới
Rễ xa tiền thảo 15g, giã nát, dùng nước vo gạo nếp pha uống.
Chắc hẳn qua bài viết bạn đọc đã hiểu rõ hơn về “Tác dụng của cây Mã đề” phải không nào? Đừng quên đón đọc những bản tin Cây thuốc quý từ Bách Thảo Dược mỗi ngày để củng cố thêm kiến thức, chăm sóc sức khỏe tốt hơn nhé!
Quý vị có nhu cầu tìm đơn vị hợp tác sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, nguyên liệu 100% từ thảo mộc thiên nhiên, vui lòng liên hệ với Bách Thảo Dược theo thông tin:
Thông tin liên hệ:
CÔNG TY TNHH BÁCH THẢO DƯỢC
Địa chỉ nhà máy: Lô Q-6, Khu Công Nghiệp Tràng Duệ, Thuộc Khu Kinh Tế Đình Vũ – Cát Hải, Xã An Hoà, Huyện An Dương , TP.Hải Phòng, Việt Nam.
Văn phòng đại diện: LK16-12 Khu đô thị mới An Hưng, P.La Khê, Q.Hà Đông, TP.Hà Nội.
Hotline: 0858 387 350 – 0977 998 733.
Kết nối với chúng tôi tại đây:
Fanpage: Nhà máy GMP Bách Thảo Dược
Website: Bachthaoduocgmp.vn
Youtube: Nhà máy sản xuất Bách Thảo Dược GMP
